Công chứng ngoài trụ sở và trách nhiệm xác minh ý chí tự nguyện
Xác minh ý chí khi công chứng ngoài trụ sở không chỉ là nghĩa vụ nghề nghiệp mà còn là trách nhiệm pháp lý bắt buộc của công chứng viên. Bài viết dưới đây sẽ phân tích rõ căn cứ pháp luật, nội dung xác minh và những rủi ro nếu thực hiện không đúng quy định.
Trong hoạt động công chứng, ý chí tự nguyện của người ký kết là yếu tố cốt lõi quyết định giá trị pháp lý của văn bản công chứng. Khi công chứng được thực hiện ngoài trụ sở, môi trường không kiểm soát chặt chẽ như tại văn phòng công chứng, nguy cơ bị ép buộc, chi phối ý chí càng dễ phát sinh.
>>> Xem thêm: Địa chỉ công chứng phù hợp cho cả cá nhân và doanh nghiệp.
1. Xác minh ý chí khi công chứng ngoài trụ sở là gì?
Xác minh ý chí khi công chứng ngoài trụ sở được hiểu là việc công chứng viên trực tiếp kiểm tra, đánh giá và khẳng định rằng:
Người ký kết nhận thức rõ nội dung giao dịch
Việc ký kết được thực hiện hoàn toàn tự nguyện
Không bị đe dọa, cưỡng ép, lừa dối hoặc chi phối
Người ký kết làm chủ được hành vi của mình tại thời điểm công chứng
➡️ Đây là yêu cầu bắt buộc, không phụ thuộc việc công chứng tại trụ sở hay ngoài trụ sở.
2. Căn cứ pháp lý về trách nhiệm xác minh ý chí khi công chứng ngoài trụ sở
📌 Điều 7 Luật Công chứng 2014 quy định nguyên tắc hành nghề công chứng:
“Công chứng viên phải tuân thủ Hiến pháp và pháp luật; hành nghề độc lập, trung thực, khách quan; chịu trách nhiệm về văn bản công chứng.”
📌 Khoản 1 Điều 44 Luật Công chứng 2014 quy định về công chứng ngoài trụ sở, đồng thời đặt ra yêu cầu công chứng viên phải trực tiếp thực hiện việc công chứng.
📌 Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015 quy định điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự:
“Giao dịch dân sự có hiệu lực khi chủ thể tham gia giao dịch hoàn toàn tự nguyện.”
➡️ Như vậy, xác minh ý chí khi công chứng ngoài trụ sở là nghĩa vụ pháp lý gắn trực tiếp với giá trị hiệu lực của hợp đồng, giao dịch.
5. Hậu quả pháp lý nếu không xác minh đúng ý chí khi công chứng ngoài trụ sở
Việc không thực hiện đúng xác minh ý chí khi công chứng ngoài trụ sở có thể dẫn đến:
Hợp đồng, giao dịch bị tòa án tuyên vô hiệu
Phát sinh tranh chấp dân sự, tranh chấp thừa kế
Công chứng viên phải bồi thường thiệt hại
Văn phòng công chứng bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính
📌 Theo Bộ luật Dân sự 2015, giao dịch dân sự vô hiệu làm phát sinh nghĩa vụ hoàn trả và bồi thường, gây thiệt hại lớn cho các bên liên quan.
6. Ví dụ minh họa thực tế
Ví dụ thực tế: Ông A, 79 tuổi, nằm điều trị tại nhà và yêu cầu công chứng ngoài trụ sở để lập hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất.
Khi làm việc, công chứng viên:
Trực tiếp trao đổi riêng với ông A
Yêu cầu ông A tự trình bày mục đích giao dịch
Giải thích kỹ hậu quả pháp lý
Nhận thấy ông A hoàn toàn minh mẫn, tự nguyện, công chứng viên mới tiến hành ký kết.
➡️ Trường hợp này cho thấy xác minh ý chí khi công chứng ngoài trụ sở là bước quyết định bảo đảm an toàn pháp lý cho giao dịch.
7. Kết luận
Xác minh ý chí khi công chứng ngoài trụ sở là trách nhiệm pháp lý bắt buộc của công chứng viên và là điều kiện tiên quyết để văn bản công chứng có giá trị pháp lý. Mọi sự dễ dãi, hình thức hoặc bỏ qua bước xác minh đều có thể dẫn đến rủi ro tranh chấp nghiêm trọng.
Việc tuân thủ chặt chẽ Luật Công chứng 2014 và Bộ luật Dân sự 2015 không chỉ bảo vệ quyền lợi của người yêu cầu công chứng mà còn bảo vệ chính công chứng viên và tổ chức hành nghề công chứng.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
