Không thống nhất nội dung: Công chứng viên có từ chối?
Trong hoạt động công chứng, sự thống nhất ý chí của các bên là điều kiện tiên quyết để hợp đồng, giao dịch được xác lập hợp pháp. Tuy nhiên, trên thực tế, không ít trường hợp các bên cùng đến yêu cầu công chứng nhưng lại không thống nhất nội dung công chứng, đặc biệt về quyền, nghĩa vụ hoặc điều khoản cốt lõi của hợp đồng. Việc tiếp tục công chứng trong tình huống này không chỉ vi phạm nguyên tắc tự nguyện mà còn tiềm ẩn nguy cơ tranh chấp nghiêm trọng. Bài viết sau đây phân tích cơ sở pháp lý và lý do công chứng viên buộc phải từ chối công chứng khi các bên không đạt được sự thống nhất nội dung hợp đồng.
>>> Xem thêm: Cần công chứng hợp đồng mua bán nhà đất? Văn phòng công chứng nào uy tín, dịch vụ nhanh gọn?
1. Nguyên tắc tự nguyện và thống nhất ý chí trong công chứng
Công chứng là việc chứng nhận ý chí tự nguyện, thống nhất của các bên trong giao dịch dân sự.
Theo “Điều 2 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên có trách nhiệm chứng nhận tính xác thực, hợp pháp của hợp đồng, giao dịch dân sự được xác lập trên cơ sở ý chí tự nguyện của các bên. Khi các bên không thống nhất nội dung công chứng, điều kiện cơ bản này không được bảo đảm.
2. Không thống nhất nội dung hợp đồng được hiểu như thế nào?
2.1. Không thống nhất về điều khoản chủ yếu
Các điều khoản như đối tượng hợp đồng, giá trị tài sản, quyền và nghĩa vụ của các bên, thời hạn thực hiện… nếu còn tranh cãi thì chưa thể hình thành một hợp đồng hoàn chỉnh.
2.2. Không thống nhất về nội dung sửa đổi, bổ sung
Trường hợp các bên không đồng thuận với nội dung chỉnh sửa do công chứng viên đề xuất để bảo đảm phù hợp pháp luật cũng được xem là không thống nhất nội dung công chứng.
2.3. Thể hiện ý chí mâu thuẫn tại thời điểm ký
Một bên đồng ý ký, bên còn lại do dự, phản đối hoặc đưa ra yêu cầu khác ngay tại thời điểm công chứng cho thấy ý chí chưa thống nhất.
3. Trách nhiệm của công chứng viên trong việc xác định ý chí các bên
Công chứng viên không chỉ kiểm tra giấy tờ mà còn phải đánh giá sự thống nhất ý chí.
Theo “Điều 7 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên phải tuân thủ pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên. Nếu nhận thấy các bên không thống nhất nội dung công chứng, công chứng viên không được tiếp tục thực hiện để tránh xác nhận một giao dịch chưa hình thành hợp pháp.
Việc từ chối công chứng trong trường hợp này có cơ sở pháp lý rõ ràng.
Theo “Điều 51 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên có quyền từ chối công chứng nếu hợp đồng, giao dịch không đủ điều kiện theo quy định pháp luật. Khi các bên chưa thống nhất nội dung, hợp đồng chưa phản ánh ý chí chung, nên không đủ điều kiện để công chứng.
5. Mối liên hệ với quy định của Bộ luật Dân sự
Sự thống nhất ý chí là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự.
Theo “Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015”, giao dịch dân sự có hiệu lực khi các chủ thể hoàn toàn tự nguyện. Việc không thống nhất nội dung công chứng cho thấy ý chí chưa trùng khớp, giao dịch chưa thể được coi là hợp lệ.
>>> Xem thêm: Giao dịch thế chấp nhà ở vùng xa – Có được công chứng tại nhà không?
6. Hậu quả pháp lý nếu vẫn công chứng khi các bên chưa thống nhất
Nếu công chứng viên vẫn thực hiện công chứng trong khi các bên chưa thống nhất:
Văn bản công chứng có nguy cơ bị tuyên vô hiệu;
Phát sinh tranh chấp do mỗi bên hiểu khác nhau về nội dung hợp đồng;
Công chứng viên có thể bị xử lý trách nhiệm nghề nghiệp.
Theo “Điều 52 Luật Công chứng 2014”, văn bản công chứng vi phạm điều kiện pháp luật có thể bị Tòa án tuyên vô hiệu.
7. Cách xử lý đúng khi các bên chưa thống nhất nội dung công chứng
Để tránh bị từ chối công chứng, các bên nên:
Thương lượng và thống nhất toàn bộ nội dung hợp đồng trước khi yêu cầu công chứng;
Lập dự thảo hợp đồng rõ ràng, thống nhất bằng văn bản;
Lắng nghe ý kiến giải thích pháp lý của công chứng viên để điều chỉnh nội dung cho phù hợp pháp luật.
Việc chuẩn bị kỹ lưỡng giúp quá trình công chứng diễn ra thuận lợi và an toàn pháp lý.
Kết luận
Từ chối công chứng khi các bên không thống nhất nội dung hợp đồng là biện pháp cần thiết nhằm bảo đảm nguyên tắc tự nguyện và an toàn pháp lý cho giao dịch dân sự. Hiểu đúng quy định về không thống nhất nội dung công chứng giúp các bên chủ động hoàn thiện thỏa thuận, hạn chế rủi ro tranh chấp và bảo đảm giá trị pháp lý của văn bản công chứng.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
