Không xuất trình bản chính: Có được công chứng không?
Xuất trình bản chính giấy tờ là yêu cầu bắt buộc trong hoạt động công chứng nhằm bảo đảm tính xác thực và hợp pháp của hồ sơ. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều người vẫn yêu cầu công chứng khi chỉ cung cấp bản sao hoặc bản chụp, dẫn đến việc không xuất trình bản chính. Trong những trường hợp này, công chứng viên buộc phải từ chối công chứng để tránh rủi ro pháp lý. Bài viết dưới đây phân tích rõ căn cứ pháp luật và lý do việc từ chối công chứng là cần thiết khi người yêu cầu không xuất trình bản chính.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng và những sai lầm phổ biến trong thủ tục công chứng giấy tờ đất đai
1. Vai trò của bản chính trong hoạt động công chứng
Bản chính là căn cứ quan trọng để công chứng viên xác minh tính xác thực của giấy tờ và nội dung giao dịch.
Theo nguyên tắc chung của pháp luật về công chứng, công chứng viên chỉ được xác nhận tính hợp pháp của giao dịch khi đã kiểm tra bản chính giấy tờ liên quan. Việc dựa trên bản sao không có đối chiếu bản chính sẽ làm mất đi cơ sở pháp lý của văn bản công chứng.
Do đó, không xuất trình bản chính đồng nghĩa với việc không đáp ứng điều kiện để thực hiện công chứng.
2. Căn cứ pháp luật về nghĩa vụ xuất trình bản chính
Nghĩa vụ xuất trình bản chính được quy định rõ trong Luật Công chứng.
Theo “Điều 40 Luật Công chứng 2014”, người yêu cầu công chứng phải xuất trình đầy đủ giấy tờ, trong đó bao gồm bản chính các giấy tờ cần thiết để công chứng viên kiểm tra, đối chiếu. Đồng thời, “Điều 41 Luật Công chứng 2014” yêu cầu công chứng viên kiểm tra tính xác thực của giấy tờ trong hồ sơ.
Như vậy, việc không xuất trình bản chính là vi phạm nghĩa vụ của người yêu cầu công chứng.
3. Trách nhiệm của công chứng viên khi không có bản chính
Công chứng viên không được phép suy đoán hoặc chấp nhận công chứng dựa trên bản sao chưa được đối chiếu.
Theo “Điều 7 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên phải chịu trách nhiệm về tính hợp pháp của văn bản công chứng. Nếu công chứng viên vẫn thực hiện công chứng khi người yêu cầu không xuất trình bản chính, hành vi này có thể bị xem là vi phạm trình tự, thủ tục công chứng.
Vì vậy, việc từ chối công chứng trong trường hợp này là nghĩa vụ nghề nghiệp của công chứng viên.
4. Các trường hợp thường gặp không xuất trình được bản chính
4.1. Chỉ cung cấp bản sao không chứng thực
Bản sao không được chứng thực và không kèm bản chính để đối chiếu không có giá trị làm căn cứ công chứng.
4.2. Giấy tờ bản chính đang bị giữ hoặc thất lạc
Trường hợp bản chính đang bị cơ quan khác giữ hoặc đã bị mất, công chứng viên không có cơ sở pháp lý để tiếp tục công chứng.
4.3. Cố tình không xuất trình bản chính để che giấu thông tin
Trong một số trường hợp, việc không xuất trình bản chính là dấu hiệu cho thấy có rủi ro về tính hợp pháp của giấy tờ hoặc giao dịch.
5. Căn cứ để từ chối công chứng
Việc từ chối công chứng khi không xuất trình bản chính có căn cứ pháp luật rõ ràng.
Theo “Điều 51 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên có quyền từ chối công chứng nếu hồ sơ yêu cầu công chứng không đầy đủ hoặc không hợp lệ. Thiếu bản chính là thiếu điều kiện cần thiết để thực hiện công chứng hợp pháp.
6. Hậu quả pháp lý nếu vẫn công chứng khi không có bản chính
Nếu công chứng viên vẫn thực hiện công chứng khi người yêu cầu không xuất trình bản chính:
Văn bản công chứng có nguy cơ bị tuyên vô hiệu;
Công chứng viên có thể bị xử lý kỷ luật hoặc bồi thường thiệt hại;
Phát sinh tranh chấp liên quan đến tính xác thực của giao dịch.
Theo “Điều 52 Luật Công chứng 2014”, văn bản công chứng không đúng quy định pháp luật có thể bị Tòa án tuyên vô hiệu.
7. Người yêu cầu công chứng cần làm gì khi không có bản chính?
Trong trường hợp chưa thể xuất trình bản chính, người yêu cầu công chứng nên:
Thực hiện thủ tục cấp lại, cấp đổi giấy tờ bản chính theo quy định;
Hoàn thiện hồ sơ đầy đủ trước khi yêu cầu công chứng;
Không yêu cầu công chứng viên thực hiện công chứng trái quy định.
Việc tuân thủ đúng nghĩa vụ xuất trình giấy tờ sẽ giúp quá trình công chứng diễn ra nhanh chóng và an toàn pháp lý.
Kết luận
Từ chối công chứng khi người yêu cầu không xuất trình bản chính là yêu cầu bắt buộc nhằm bảo đảm tính xác thực và hợp pháp của văn bản công chứng. Hiểu đúng quy định về không xuất trình bản chính sẽ giúp người dân chủ động chuẩn bị hồ sơ đầy đủ, đồng thời giúp công chứng viên thực hiện đúng trách nhiệm nghề nghiệp theo pháp luật hiện hành.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
