Điều kiện để hợp đồng vay tài sản có giá trị pháp lý
Hợp đồng vay tài sản là một trong những giao dịch dân sự phổ biến nhất hiện nay, diễn ra giữa cá nhân, tổ chức trong đời sống hằng ngày và cả trong các quan hệ kinh doanh. Tuy nhiên, để hợp đồng này có giá trị pháp lý và được bảo vệ trước pháp luật khi xảy ra tranh chấp, các bên cần tuân thủ những điều kiện cụ thể theo quy định. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ các điều kiện để hợp đồng vay tài sản hợp pháp, có hiệu lực và được pháp luật công nhận.
>>> Xem thêm: Hợp đồng góp vốn bằng quyền sử dụng đất có cần công chứng tại văn phòng công chứng?
1. Hợp đồng vay tài sản là gì?
Theo Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay. Khi đến hạn, bên vay phải hoàn trả tài sản cùng loại, đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.
Tài sản được vay có thể là tiền, hiện vật, hoặc tài sản có giá trị sử dụng và trao đổi hợp pháp.
Ví dụ minh họa: Anh A vay của chị B số tiền 200 triệu đồng để mở cửa hàng kinh doanh. Hai bên lập hợp đồng bằng văn bản, thỏa thuận thời hạn vay là 12 tháng, không tính lãi. Đây là một hợp đồng vay tài sản và nếu đủ điều kiện sẽ có hiệu lực pháp lý.
2. Các điều kiện để hợp đồng vay tài sản có giá trị pháp lý
Hợp đồng vay tài sản phải được xác lập đúng theo quy định của pháp luật dân sự
Căn cứ theo Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015, một hợp đồng vay tài sản chỉ có giá trị pháp lý khi đáp ứng đủ các điều kiện sau:
Chủ thể tham gia có năng lực pháp luật dân sự và năng lực hành vi dân sự phù hợp
Các bên hoàn toàn tự nguyện thỏa thuận, không bị ép buộc hay lừa dối
Mục đích và nội dung của hợp đồng không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội
Hình thức của hợp đồng vay tài sản
Theo quy định hiện hành, hợp đồng vay tài sản có thể được xác lập bằng lời nói, bằng hành vi cụ thể hoặc bằng văn bản. Tuy nhiên, trong thực tiễn, để tránh tranh chấp và có cơ sở chứng minh khi xảy ra kiện tụng, các bên nên lập hợp đồng bằng văn bản hoặc ít nhất có giấy biên nhận rõ ràng.
Đặc biệt, theo Điều 463 và Điều 466 Bộ luật Dân sự, nếu vay có lãi, lãi suất không được vượt quá mức trần mà Ngân hàng Nhà nước quy định. Khi thỏa thuận lãi suất cần thể hiện rõ trong hợp đồng để đảm bảo quyền lợi của các bên.
>>> Xem thêm: Phí công chứng được tính như thế nào và có bị giới hạn theo quy định pháp luật không?
Ví dụ minh họa: Ông C cho ông D vay 100 triệu đồng có thỏa thuận lãi suất 15%/năm. Vì mức này vượt quá giới hạn pháp luật cho phép (theo khoản 1 Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015 là 20%/năm của khoản tiền vay), nên hợp đồng có thể bị tuyên vô hiệu phần vượt quá.
Tài sản cho vay phải là tài sản hợp pháp
Tài sản dùng để cho vay phải thuộc quyền sở hữu hợp pháp của bên cho vay, không bị tranh chấp, không bị kê biên hoặc hạn chế chuyển nhượng. Tài sản có thể là tiền, vàng, hiện vật, thiết bị, phương tiện…
Nếu tài sản bị cấm lưu thông hoặc bên cho vay không chứng minh được quyền sở hữu, thì hợp đồng có thể bị tuyên vô hiệu.
Các bên phải thực hiện đúng cam kết
Sau khi hợp đồng được xác lập, bên vay có nghĩa vụ hoàn trả đầy đủ tài sản vay đúng thời hạn. Nếu vi phạm, bên cho vay có quyền khởi kiện ra Tòa án theo Điều 470 Bộ luật Dân sự 2015 để yêu cầu thực hiện nghĩa vụ hoặc yêu cầu trả lãi chậm trả nếu có thỏa thuận.
Nên lập hợp đồng bằng văn bản, có chữ ký hoặc điểm chỉ rõ ràng của cả hai bên Nêu rõ các nội dung: tên tài sản vay, số lượng, giá trị, thời hạn vay, hình thức trả, lãi suất (nếu có) Nếu khoản vay lớn, nên có người làm chứng hoặc công chứng hợp đồng để đảm bảo tính pháp lý Tránh sử dụng hợp đồng vay tài sản như một cách trá hình cho hợp đồng mua bán, chuyển nhượng để né thuế hoặc gian lận pháp lý
Ví dụ: Ông E chuyển cho bà F 500 triệu đồng qua tài khoản với nội dung là “cho vay”. Sau đó, hai bên xảy ra tranh chấp vì bà F cho rằng đây là tiền ông E tặng. Nếu không có hợp đồng hoặc biên nhận thể hiện rõ là vay mượn, ông E sẽ gặp khó khăn trong việc chứng minh.
4. Hệ quả pháp lý nếu hợp đồng vay tài sản không hợp lệ
Nếu hợp đồng vay tài sản không đáp ứng các điều kiện về chủ thể, hình thức, nội dung hoặc mục đích, thì có thể bị tuyên vô hiệu toàn phần hoặc từng phần theo Điều 131 Bộ luật Dân sự 2015. Khi đó, các bên phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận, và bồi thường thiệt hại nếu có.
Ngoài ra, nếu bên vay cố tình không trả tài sản hoặc có dấu hiệu chiếm đoạt, tùy vào giá trị tài sản và mức độ vi phạm, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015 về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.
Để hợp đồng vay tài sản có giá trị pháp lý và được pháp luật bảo vệ, các bên cần đảm bảo tuân thủ đầy đủ các điều kiện về chủ thể, hình thức, nội dung và tài sản. Việc lập hợp đồng minh bạch, rõ ràng sẽ giúp tránh được tranh chấp không đáng có và đảm bảo quyền lợi cho cả hai bên.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
