Nhà đất chưa đủ điều kiện: Có bị từ chối công chứng?
Trong các giao dịch bất động sản, không ít trường hợp các bên đã đạt được thỏa thuận mua bán nhưng lại bị công chứng viên từ chối công chứng vì nhà đất chưa đủ điều kiện công chứng. Việc từ chối này thường khiến người dân lúng túng, cho rằng công chứng viên gây khó dễ hoặc làm chậm giao dịch. Tuy nhiên, trên phương diện pháp lý, công chứng hợp đồng mua bán nhà đất chỉ được thực hiện khi tài sản đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo luật định. Bài viết dưới đây phân tích rõ các trường hợp nhà đất chưa đủ điều kiện pháp lý và cơ sở để công chứng viên buộc phải từ chối công chứng.
>>> Xem thêm: Câu chuyện thật: Văn phòng công chứng phát hiện sổ đỏ có vấn đề – cứu cả đôi bên
1. Điều kiện pháp lý để nhà đất được phép công chứng mua bán
Công chứng hợp đồng mua bán nhà đất là bước bắt buộc nhằm bảo đảm tính hợp pháp của giao dịch.
Theo “Điều 188 Luật Đất đai 2013”, người sử dụng đất chỉ được chuyển nhượng quyền sử dụng đất khi có đủ các điều kiện:
Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất;
Đất không có tranh chấp;
Quyền sử dụng đất không bị kê biên để bảo đảm thi hành án;
Còn thời hạn sử dụng đất.
Nếu thiếu một trong các điều kiện trên, nhà đất chưa đủ điều kiện công chứng hợp đồng mua bán.
2. Các trường hợp phổ biến nhà đất chưa đủ điều kiện công chứng
2.1. Chưa có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Nhà đất chưa được cấp sổ đỏ, sổ hồng hoặc đang trong quá trình xin cấp thì chưa đủ căn cứ pháp lý để công chứng hợp đồng mua bán.
Theo “Điều 168 Luật Đất đai 2013”, việc thực hiện quyền chuyển nhượng chỉ được tiến hành khi có Giấy chứng nhận, trừ một số trường hợp đặc biệt theo luật định.
2.2. Nhà đất đang có tranh chấp
Khi có đơn khiếu nại, khởi kiện hoặc tranh chấp về quyền sở hữu, quyền sử dụng đất, công chứng viên không thể xác nhận giao dịch.
Việc công chứng trong trường hợp này có nguy cơ xâm phạm quyền lợi của bên thứ ba và làm phát sinh tranh chấp phức tạp.
2.3. Nhà đất bị kê biên hoặc bị hạn chế giao dịch
Nhà đất đang bị kê biên thi hành án, bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời hoặc bị hạn chế chuyển nhượng theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền thì được xem là nhà đất chưa đủ điều kiện công chứng.
2.4. Nhà đất thuộc diện không được phép chuyển nhượng
Một số loại đất theo quy định pháp luật không được phép mua bán, chuyển nhượng, như đất được giao không thu tiền sử dụng đất hoặc đất thuộc khu vực cấm giao dịch theo quy hoạch.
3. Trách nhiệm của công chứng viên khi kiểm tra điều kiện pháp lý của nhà đất
Công chứng viên không chỉ chứng nhận chữ ký mà còn phải kiểm tra điều kiện pháp lý của tài sản.
Theo “Điều 7 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên phải tuân thủ pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên tham gia giao dịch. Khi phát hiện nhà đất chưa đủ điều kiện công chứng, công chứng viên không được tiếp tục thực hiện công chứng, dù các bên đã thỏa thuận xong.
4. Căn cứ pháp luật để từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất
Việc từ chối công chứng trong trường hợp này là nghĩa vụ pháp lý, không phải quyền tùy nghi.
Theo “Điều 51 Luật Công chứng 2014”, công chứng viên được quyền từ chối công chứng nếu hợp đồng, giao dịch vi phạm pháp luật hoặc không đủ điều kiện theo quy định. Nhà đất chưa đáp ứng điều kiện chuyển nhượng thì hợp đồng mua bán không đủ điều kiện để công chứng.
5. Hậu quả pháp lý nếu vẫn công chứng khi nhà đất chưa đủ điều kiện
Nếu hợp đồng mua bán nhà đất vẫn được công chứng trái quy định:
Hợp đồng có nguy cơ bị Tòa án tuyên vô hiệu;
Các bên có thể phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận;
Công chứng viên có thể bị xử lý trách nhiệm theo quy định pháp luật.
Theo “Điều 52 Luật Công chứng 2014”, văn bản công chứng vi phạm pháp luật có thể bị tuyên vô hiệu theo bản án, quyết định của Tòa án.
6. Người dân cần làm gì khi bị từ chối công chứng?
Khi bị từ chối do nhà đất chưa đủ điều kiện công chứng, người dân nên:
Kiểm tra lại tình trạng pháp lý của nhà đất;
Hoàn tất thủ tục cấp Giấy chứng nhận hoặc giải quyết tranh chấp (nếu có);
Chỉ thực hiện công chứng khi tài sản đáp ứng đầy đủ điều kiện theo quy định pháp luật.
Việc tuân thủ đúng trình tự pháp lý giúp giao dịch an toàn và tránh rủi ro tranh chấp về sau.
Kết luận
Từ chối công chứng hợp đồng mua bán nhà đất chưa đủ điều kiện pháp lý là yêu cầu bắt buộc nhằm bảo đảm tính hợp pháp và an toàn của giao dịch bất động sản. Hiểu rõ các trường hợp nhà đất chưa đủ điều kiện công chứng giúp người dân chủ động hoàn thiện hồ sơ, hạn chế rủi ro pháp lý và bảo vệ quyền lợi của chính mình trong quá trình mua bán nhà đất.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
