Vai trò của người làm chứng trong khai nhận di sản
Trong nhiều hồ sơ khai nhận di sản, việc có hay không có người làm chứng thường khiến người thừa kế băn khoăn. Dù pháp luật không yêu cầu bắt buộc trong mọi trường hợp, nhưng người làm chứng di sản lại có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch và giảm rủi ro tranh chấp. Việc hiểu rõ quy định, tiêu chuẩn và trách nhiệm của người làm chứng giúp người thừa kế chuẩn bị hồ sơ đúng chuẩn, tránh bị từ chối công chứng. Bài viết dưới đây phân tích đầy đủ căn cứ pháp luật và thực tiễn khi sử dụng người làm chứng trong khai nhận di sản.
Trong thủ tục công chứng văn bản khai nhận di sản, người làm chứng là người được mời để xác nhận sự tự nguyện, minh bạch và đúng sự thật của việc khai nhận. Theo “Luật Công chứng 2014”, người làm chứng xuất hiện khi người lập văn bản hoặc người thừa kế không thể tự đọc, tự ký hoặc theo đề nghị của các bên nhằm bảo đảm an toàn pháp lý.
Người làm chứng giúp xác nhận:
Thời điểm ký kết văn bản;
Tình trạng minh mẫn, tự nguyện của người thừa kế;
Sự phù hợp giữa ý chí thể hiện trong văn bản và ý chí thực tế.
Trong những trường hợp có nguy cơ tranh chấp hoặc có nhiều người thừa kế, việc có người làm chứng giúp chứng thực rằng văn bản được lập hợp pháp, không bị ép buộc hay giả mạo ý chí.
2.2. Hỗ trợ công chứng viên xác minh thông tin
Người làm chứng giúp làm rõ hoàn cảnh lập văn bản, đặc biệt với người lớn tuổi, người không biết chữ hoặc người có khả năng giao tiếp hạn chế.
2.3. Giảm thiểu rủi ro tranh chấp sau này
Khi có tranh chấp được đưa ra tòa, lời khai của người làm chứng là một nguồn chứng cứ quan trọng được đánh giá theo “Bộ luật Tố tụng dân sự 2015”. Đây là lý do văn phòng công chứng thường khuyến nghị mời người làm chứng trong các hồ sơ phức tạp.
Không được là người thừa kế, người có tranh chấp, người có quyền lợi phát sinh từ tài sản.
✔ Trung thực và khách quan
Không được thực hiện việc làm chứng theo thỏa thuận lợi ích hoặc nhằm gây bất lợi cho bên thứ ba.
✔ Có mặt trực tiếp khi ký văn bản
Họ phải trực tiếp nghe đọc, xem nội dung và chứng kiến việc ký của các bên.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn lập văn bản “khai nhận di sản” trong thừa kế
4. Khi nào cần người làm chứng trong khai nhận di sản?
4.1. Người thừa kế không thể tự ký, tự đọc
Ví dụ: người già yếu, người không biết chữ, người bị khiếm thị. Trong trường hợp này, văn bản buộc phải có người làm chứng theo “Luật Công chứng 2014”.
4.2. Có dấu hiệu rủi ro tranh chấp
Công chứng viên có quyền yêu cầu người làm chứng để đảm bảo an toàn pháp lý.
4.3. Một số thừa kế ở nước ngoài ký bằng hình thức hợp pháp hóa lãnh sự
Người làm chứng trong nước giúp xác nhận tính minh bạch của các bên còn lại.
4.4. Người lập di chúc trước đây thuộc trường hợp phải có người làm chứng
Nếu văn bản khai nhận di sản dựa trên một di chúc có người làm chứng, công chứng viên có thể yêu cầu tái xác nhận.
5. Quyền và trách nhiệm của người làm chứng di sản
5.1. Quyền của người làm chứng
Yêu cầu công chứng viên giải thích rõ nội dung văn bản;
Từ chối làm chứng nếu nội dung không minh bạch;
Được bảo vệ trước hành vi ép buộc, đe dọa.
5.2. Trách nhiệm của người làm chứng
Xuất trình giấy tờ tùy thân hợp lệ;
Ký xác nhận trước mặt công chứng viên;
Cam kết lời khai trung thực;
Chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu cố tình làm chứng sai sự thật.
6. Hồ sơ cần có khi mời người làm chứng
Khi đến văn phòng công chứng, người làm chứng cần chuẩn bị:
CMND/CCCD còn hiệu lực;
Tài liệu chứng minh không liên quan lợi ích trong di sản (nếu có yêu cầu);
Xác nhận quan hệ với người lập văn bản (nếu cần thiết).
7. Lưu ý thực tế khi chọn người làm chứng
Nên chọn người trung lập, ưu tiên hàng xóm, bạn bè, đồng nghiệp — không có quyền lợi liên quan.
Không nên chọn người trong gia đình trừ khi họ không thuộc hàng thừa kế.
Nên có tối thiểu 2 người làm chứng trong các hồ sơ nhạy cảm.
Người làm chứng nên có khả năng giao tiếp rõ ràng để làm chứng khi tòa án yêu cầu.
8. Kết luận
Người làm chứng di sản không phải lúc nào cũng bắt buộc, nhưng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính pháp lý, minh bạch và an toàn cho văn bản khai nhận di sản. Việc lựa chọn đúng người làm chứng và hiểu rõ quy trình sẽ giảm thiểu đáng kể rủi ro tranh chấp, giúp thủ tục công chứng diễn ra nhanh chóng và hiệu quả.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
