Trong thực tế, tình trạng “giựt hụi”, bỏ không đóng phần hụi đã hẹn xảy ra ngày càng nhiều, dẫn đến nhu cầu đòi tiền hụi viên và xử lý tranh chấp dân sự giữa các thành viên trong dây hụi. Nhiều chủ hụi lúng túng khi hụi viên cố tình bỏ trốn, trì hoãn hoặc phủ nhận nghĩa vụ đóng hụi theo thỏa thuận. Việc xác định bản chất pháp lý của hụi và nghĩa vụ thanh toán có ý nghĩa quan trọng để bảo vệ quyền lợi khi tranh chấp phát sinh. Bài viết này phân tích rõ căn cứ pháp luật, trách nhiệm của hụi viên và các bước xử lý khi bị giựt hụi.
1. Hụi (họ, biêu, phường) được pháp luật công nhận như thế nào?
Theo “Nghị định 19/2019/NĐ-CP về họ, hụi, biêu, phường”, hụi là hình thức giao dịch dân sự tự nguyện theo thỏa thuận giữa các thành viên trong dây hụi. Pháp luật công nhận và bảo vệ, miễn là:
Không cho vay nặng lãi;
Có thỏa thuận rõ ràng về kỳ, phần hụi, quyền – nghĩa vụ của các bên;
Không nhằm mục đích lừa đảo chiếm đoạt.
Do đó, tranh chấp hụi thuộc quan hệ dân sự, được giải quyết theo Bộ luật Dân sự 2015 và quy định tại Nghị định 19/2019/NĐ-CP.
>>> Xem thêm: Cách làm di chúc để giảm rủi ro khi thừa kế – liên quan thừa kế
2. Hụi viên giựt hụi không đóng có vi phạm pháp luật không?
2.1. Vi phạm nghĩa vụ dân sự
Theo “Điều 6 Nghị định 19/2019/NĐ-CP”, hụi viên có nghĩa vụ:
Góp phần hụi đúng kỳ, đúng số tiền;
Thực hiện cam kết khi hốt hụi;
Không bỏ hụi, không giựt hụi.
Khi hụi viên đã hốt hụi trước nhưng không đóng lại cho các kỳ sau theo thỏa thuận ⇒ đây là vi phạm nghĩa vụ dân sự, phải bồi hoàn đủ số tiền còn thiếu + lãi (nếu có thỏa thuận hoặc theo lãi suất pháp luật).
>>> Xem thêm: Các bước kiểm tra lạiDi chúc sau khi công chứng
2.2. Có thể bị xử lý hình sự không?
Việc giựt hụi chỉ bị xử lý hình sự nếu có dấu hiệu:
Lừa đảo chiếm đoạt tài sản (Điều 174 BLHS 2015);
Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản (Điều 175 BLHS 2015).
Điều kiện: hụi viên có thủ đoạn gian dối ngay từ đầu, hoặc cố tình bỏ trốn nhằm chiếm đoạt số tiền lớn.
3. Chủ hụi có quyền đòi lại tiền như thế nào?
3.1. Thu thập chứng cứ
Chứng cứ rất quan trọng để đòi tiền hụi viên, gồm:
Sổ hụi, giấy ghi hụi;
Tin nhắn giao dịch, nhóm chat thông báo lịch đóng hụi;
Hình thức ghi chép tiền góp;
Xác nhận của các hụi viên khác;
Biên bản giao nhận tiền khi hốt hụi.
Chỉ cần chứng minh được có thỏa thuận hụi và có việc vi phạm ⇒ chủ hụi có quyền yêu cầu trả đủ.
Đây là cách làm tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời là chứng cứ khi khởi kiện.
3.3. Gửi “Thông báo yêu cầu thực hiện nghĩa vụ”
Theo “Điều 280 Bộ luật Dân sự 2015”: bên vi phạm nghĩa vụ phải được thông báo và cho thời hạn hợp lý để thanh toán.
Thông báo có thể:
Gửi qua Zalo, Messenger, email;
Hoặc gửi văn bản có ký nhận.
4. Khởi kiện ra tòa khi hụi viên không trả
4.1. Thẩm quyền
Theo Bộ luật Tố tụng dân sự: → Khởi kiện tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi hụi viên cư trú.
4.2. Yêu cầu khởi kiện
Chủ hụi có quyền yêu cầu:
Trả số tiền hụi còn nợ;
Trả lãi chậm trả theo “Điều 357 và Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015”;
Trả tiền phạt vi phạm (nếu có thỏa thuận);
Bồi thường thiệt hại (nếu có).
4.3. Hồ sơ khởi kiện
Gồm:
Đơn khởi kiện;
Chứng cứ về dây hụi và việc vi phạm;
Xác nhận của các hụi viên khác (nếu có);
Giấy tờ cá nhân của chủ hụi.
5. Khi nào vụ việc bị chuyển thành hình sự?
Nếu hụi viên:
Dùng thủ đoạn gian dối khi tham gia hụi;
Hốt hụi xong bỏ trốn;
Chiếm đoạt số tiền lớn (từ 4 triệu trở lên theo Điều 174, 175 BLHS);
→ Chủ hụi có thể tố giác tội phạm tại Công an xã/phường.
Cơ quan công an sẽ xác minh:
Có yếu tố gian dối hay không;
Có ý định chiếm đoạt ngay từ đầu hay không;
Giá trị tài sản bị chiếm đoạt.
Nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm ⇒ có thể bị khởi tố hình sự.
6. Lời khuyên để hạn chế rủi ro khi chơi hụi
Chỉ tham gia dây hụi có người đứng đầu uy tín;
Lập văn bản thỏa thuận hụi rõ ràng (lịch góp, mức góp, lãi, phạt…);
Ghi chép đầy đủ và lưu lại giao dịch;
Không tham gia những dây hụi có dấu hiệu cho vay nặng lãi;
Khi xảy ra tranh chấp: thương lượng → thông báo nghĩa vụ → khởi kiện → tố giác (nếu có dấu hiệu hình sự).
7. Kết luận
Việc đòi tiền hụi viên giựt hụi không đóng hoàn toàn có căn cứ pháp lý nếu chứng minh được thỏa thuận hụi và hành vi vi phạm. Chủ hụi cần ghi nhận đầy đủ chứng cứ, thực hiện đúng trình tự yêu cầu thanh toán, và chỉ chuyển sang tố giác hình sự khi có dấu hiệu chiếm đoạt rõ ràng. Xử lý đúng pháp luật sẽ giúp bảo vệ quyền lợi của mình và hạn chế rủi ro khi tham gia các dây hụi trong tương lai.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
