Trong số các loại di chúc được pháp luật thừa nhận, di chúc mật là hình thức hiếm gặp nhưng tiềm ẩn nhiều vấn đề pháp lý khi tiến hành khai nhận di sản. Do nội dung di chúc được niêm phong và không ai biết trước, việc mở và xử lý di sản theo di chúc mật cần tuân thủ chặt chẽ các thủ tục về xác minh, lập biên bản và công chứng. Nếu không thực hiện đúng quy trình, văn bản khai nhận di sản có thể bị từ chối công chứng hoặc dẫn đến tranh chấp sau này. Bài viết dưới đây sẽ phân tích đầy đủ điều kiện, quy trình và những lưu ý quan trọng khi công chứng văn bản khai nhận di sản trong trường hợp có di chúc mật.
>>> Xem thêm: Hậu trường ít người biết về quy trình làm việc trong văn phòng công chứng
1. Di chúc mật là gì theo pháp luật?

Theo “Bộ luật Dân sự 2015”, di chúc mật là loại di chúc mà người lập tự viết hoặc tự đánh máy, tự niêm phong và không để bất kỳ ai biết nội dung. Người lập di chúc chỉ yêu cầu người làm chứng ký vào phong bì niêm phong, chứ không cần chứng kiến nội dung.
Đặc điểm của di chúc mật:
-
Nội dung hoàn toàn bí mật cho đến khi mở di chúc;
-
Không có công chứng hoặc chứng thực tại thời điểm lập;
-
Tính xác thực phụ thuộc vào chữ viết, chữ ký và thủ tục mở di chúc;
-
Chỉ được công bố sau khi người lập di chúc qua đời.
>>> Xem thêm: Hướng dẫn chọn văn phòng khi công chứng mua bán nhà uy tín
2. Khi nào phải công chứng văn bản khai nhận di sản theo di chúc mật?
Công chứng văn bản khai nhận di sản bắt buộc khi:
-
Di chúc mật còn hiệu lực và có chỉ định người thừa kế theo nội dung bên trong;
-
Các thừa kế cần thực hiện thủ tục sang tên tài sản (đất đai, nhà ở, tài sản gắn liền với đất…);
-
Các thừa kế muốn tránh tranh chấp và xác lập chứng cứ pháp lý rõ ràng.
Với di chúc mật, công chứng văn bản khai nhận di sản quan trọng hơn so với các loại di chúc khác do tính rủi ro cao về tính xác thực và khả năng bị tranh chấp.
>>> Xem thêm: Khi nào nên cập nhật Di chúc tại nhà sau những biến động lớn trong gia đình
3. Quy trình mở di chúc mật để sử dụng trong công chứng di sản
Việc mở di chúc mật phải tuân thủ đúng quy định trong “Bộ luật Dân sự 2015”. Trình tự thực hiện như sau:
3.1. Xác minh phong bì di chúc
-
Phong bì phải còn nguyên vẹn, có chữ ký của người làm chứng;
-
Không được mở trước khi có mặt các thừa kế hoặc người đại diện hợp pháp.
3.2. Lập biên bản mở di chúc
Biên bản mở di chúc phải ghi rõ:
-
Thời gian, địa điểm mở di chúc;
-
Tình trạng phong bì còn niêm phong;
-
Danh sách người tham dự;
-
Nội dung di chúc được đọc công khai.
3.3. Xác nhận chữ viết, chữ ký, dấu vân tay
-
Nếu cần, các thừa kế hoặc văn phòng công chứng có thể yêu cầu giám định chữ viết;
-
Trường hợp di chúc có dấu hiệu tẩy xóa, nghi ngờ giả mạo, công chứng viên có quyền từ chối công chứng theo “Luật Công chứng 2014”.
>>> Xem thêm: Khi nào nên làm lại thủ tục thừa kế nhà đất nếu di sản thay đổi giá trị
4. Điều kiện để di chúc mật có hiệu lực

Di chúc mật được coi là hợp pháp nếu đáp ứng các điều kiện tại “Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015”, gồm:
✔ Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt khi lập
✔ Không bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép
✔ Nội dung di chúc không vi phạm điều cấm
✔ Hình thức di chúc không trái quy định
✔ Di chúc được niêm phong và có người làm chứng ký xác nhận trên phong bì
Nếu bất kỳ điều kiện nào không đáp ứng, di chúc mật có thể bị tuyên vô hiệu, và khi đó văn bản khai nhận di sản phải áp dụng thừa kế theo pháp luật.
5. Cách công chứng văn bản khai nhận di sản khi có di chúc mật
5.1. Chuẩn bị hồ sơ
Hồ sơ khai nhận di sản gồm:
-
Giấy chứng tử;
-
Di chúc mật và biên bản mở di chúc;
-
Tài liệu chứng minh tài sản (GCN quyền sử dụng đất, đăng ký xe…);
-
Giấy tờ của người thừa kế;
-
Tài liệu xác minh quan hệ thừa kế.
5.2. Công chứng viên kiểm tra tính hợp pháp của di chúc mật
Công chứng viên sẽ xem xét:
-
Nội dung di chúc;
-
Có người thừa kế bị truất quyền hoặc bỏ sót hay không;
-
Di chúc có mâu thuẫn hay không;
-
Quyền tài sản trong di chúc có hợp lệ không.
5.3. Lập văn bản khai nhận di sản
Văn bản khai nhận phải thể hiện:
-
Thông tin di chúc;
-
Ý chí của các thừa kế theo di chúc;
-
Danh mục tài sản được hưởng;
-
Thỏa thuận phân chia (nếu có nhiều người thừa kế).
5.4. Ký và hoàn tất thủ tục công chứng
Các thừa kế ký văn bản trước mặt công chứng viên.
Trường hợp có người thừa kế ở nước ngoài, phải thực hiện hợp pháp hóa lãnh sự chữ ký.
6. Các rủi ro thường gặp với di chúc mật khi công chứng di sản
6.1. Không chứng minh được chữ viết của người lập di chúc
Giám định chữ viết có thể được yêu cầu, gây kéo dài thời gian thực hiện.
6.2. Phong bì bị rách, thất lạc, mở trước
Rất dễ bị tuyên vô hiệu vì không đảm bảo tính niêm phong.
6.3. Vắng mặt người làm chứng
Nếu không xác định được người làm chứng hoặc chữ ký bị nghi ngờ, công chứng viên có thể từ chối công chứng.
6.4. Thiếu sót trong biên bản mở di chúc
Biên bản không đầy đủ chi tiết có thể bị coi là không hợp pháp, từ đó không được dùng làm căn cứ khai nhận di sản.
7. Lưu ý quan trọng khi khai nhận di sản bằng di chúc mật
-
Nên thực hiện mở di chúc tại văn phòng công chứng để đảm bảo tính khách quan;
-
Nếu phong bì có dấu hiệu bất thường, phải lập biên bản ghi nhận ngay;
-
Nên có ít nhất 02 người làm chứng tham dự buổi mở di chúc;
-
Trong trường hợp có tranh chấp, nên tạm dừng công chứng để giám định chữ viết.
8. Kết luận
Việc công chứng văn bản khai nhận di sản khi có di chúc mật đòi hỏi tuân thủ nghiêm ngặt các bước mở di chúc, xác minh tính hợp pháp và lập hồ sơ theo đúng quy định. Vì di chúc mật dễ phát sinh rủi ro và tranh chấp, người thừa kế nên chuẩn bị kỹ lưỡng và thực hiện tại một văn phòng công chứng uy tín để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của mình.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Các bài viết liên quan:
>>> Thời điểm giấy ủy quyền nhận tiền có hiệu lực sau khi công chứng
>>> Hồ sơ cần chuẩn bị khi công chứng văn bản từ chối nhận di sản
>>> Văn phòng công chứng Hà Nội có dịch vụ công chứng lưu động tận nơi
>>> Công chứng văn bản thừa kế cần bao nhiêu người đồng thừa kế ký tên?
>>> Mẹo giúp hoàn tất nhanh thủ tục đăng ký kết hôn chỉ trong một ngày
VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ
Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà
- Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
- Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
- Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Ô Chợ Dừa, Hà Nội
- Hotline: 0966.22.7979
- Email: ccnguyenhue165@gmail.com












