Công chứng khai nhận di sản tài sản chung của anh em ruột
Khi cha mẹ qua đời và để lại tài sản chưa kịp phân chia, anh em ruột thường phải thực hiện thủ tục khai nhận di sản để xác lập quyền sở hữu hợp pháp. Với đặc thù là tài sản chung của nhiều người thừa kế hàng thứ nhất, việc công chứng văn bản khai nhận di sản anh em cần tuân thủ quy trình chặt chẽ nhằm tránh tranh chấp về sau. Tuy nhiên, trên thực tế, không phải gia đình nào cũng nắm rõ thủ tục, hồ sơ và những yêu cầu pháp lý bắt buộc khi làm công chứng. Bài viết dưới đây cung cấp phân tích chuyên sâu và hướng dẫn thực tế giúp thực hiện thủ tục đúng quy định pháp luật hiện hành.
>>> Xem thêm: Top sai lầm người dân thường mắc khi tớivăn phòng công chứng lần đầu
1. Cơ sở pháp lý về công chứng văn bản khai nhận di sản của anh em ruột
Việc khai nhận tài sản thuộc di sản anh em được điều chỉnh chủ yếu bởi các văn bản pháp luật sau:
“Bộ luật Dân sự 2015” – quy định về thừa kế theo pháp luật, hàng thừa kế, thời điểm và địa điểm mở thừa kế.
“Luật Công chứng 2014” và “Luật Công chứng 2024 (có hiệu lực từ 01/01/2025)” – quy định về thủ tục công chứng văn bản khai nhận di sản.
“Luật Đất đai 2024” – điều chỉnh việc đăng ký biến động quyền sử dụng đất sau khi hoàn tất thủ tục công chứng.
Những căn cứ trên tạo khung pháp lý để xác định quyền thừa kế, phạm vi di sản, trình tự công chứng và thủ tục sang tên tài sản.
Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc sở hữu phần vốn góp;
Giấy tờ về tài sản khác: ô tô, sổ tiết kiệm, cổ phần…
3.4. Văn bản thỏa thuận hoặc ủy quyền
Nếu một người đại diện đi nộp hồ sơ thì phải có “văn bản ủy quyền được công chứng”.
>>> Xem thêm: Khi nào nên cân nhắcDi chúc tại nhà thay vì đến văn phòng công chứng
4. Quy trình công chứng văn bản khai nhận di sản của anh em
4.1. Nộp hồ sơ tại tổ chức hành nghề công chứng
Công chứng viên kiểm tra tính hợp lệ và xác định các đồng thừa kế theo pháp luật hoặc theo di chúc.
4.2. Xác minh, niêm yết theo quy định
Theo “Điều 58 Luật Công chứng 2014”, tổ chức công chứng phải niêm yết việc khai nhận di sản tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi thường trú cuối cùng của người chết.
Việc này nhằm đảm bảo:
Xác minh xem có tranh chấp đang tồn tại;
Bảo đảm quyền lợi của người liên quan.
4.3. Lập và ký văn bản khai nhận
Khi hết thời hạn niêm yết, nếu không có khiếu nại, công chứng viên tổ chức ký văn bản khai nhận di sản.
Văn bản này phải ghi rõ:
Phần quyền tài sản của từng anh em;
Thỏa thuận về việc phân chia hay duy trì đồng sở hữu;
Quyền và nghĩa vụ liên quan đến tài sản.
>>> Xem thêm: Chia sẻ kinh nghiệm thực tế khi sử dụngdịch vụ sổ đỏ tại Hà Nội
5. Ví dụ minh họa thực tế
Ví dụ: Anh A và anh B cùng đứng tên quyền sử dụng một thửa đất. Sau khi anh A mất, anh B cần làm công chứng khai nhận đối với phần tài sản anh A để lại. Hồ sơ bao gồm “Giấy chứng tử của anh A”, giấy chứng minh quan hệ anh em và giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Sau khi niêm yết 15 ngày theo luật định và không phát sinh tranh chấp, văn bản khai nhận được công chứng và anh B có thể tiến hành thủ tục đăng ký biến động để đứng tên một mình hoặc chia phần thừa kế theo thỏa thuận với những người có quyền lợi liên quan.
6. Những lưu ý quan trọng khi khai nhận di sản anh em
6.1. Không được tự ý bỏ qua người thừa kế hợp pháp
Nếu di sản thực tế thuộc cha mẹ để lại và anh em chỉ là thừa kế hàng thứ hai, cần chứng minh điều kiện được hưởng thừa kế theo di chúc hoặc theo phần tài sản đứng tên chung.
6.2. Hồ sơ phải thống nhất, không tồn tại tranh chấp
Tổ chức công chứng sẽ từ chối nếu:
Có đơn khiếu nại từ người liên quan;
Tài sản có tranh chấp tại tòa.
6.3. Tài sản là quyền sử dụng đất phải tuân thủ pháp luật đất đai
Theo “Luật Đất đai 2024”, việc đăng ký biến động phải thực hiện trong thời hạn 30 ngày kể từ khi văn bản khai nhận được công chứng.
7. Kết luận
Thủ tục công chứng văn bản khai nhận di sản anh em đòi hỏi sự chính xác trong hồ sơ, thống nhất giữa các đồng thừa kế và tuân thủ quy trình niêm yết bắt buộc. Việc chuẩn bị đầy đủ giấy tờ, hiểu rõ quyền và nghĩa vụ của các bên sẽ giúp rút ngắn thời gian và tránh nguy cơ tranh chấp về sau. Nếu tài sản có yếu tố phức tạp như đất đai, kinh doanh hoặc tài sản đứng tên nhiều người, bạn nên tham khảo ý kiến luật sư hoặc công chứng viên để đảm bảo thủ tục đúng quy định.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
